BAŞPARE

  

 

    Ney'in üst tarafına sesi daha iyi iletebilmeyi, volümün daha fazla ve güçlü , temiz çıkmasını sağlayan, ney'in tınısını ve tonunu değiştiren parçadır.

   

    Başpare'nin toplam uzunluğu 30 ila 40 mm civarında değişmektedir. Başpare ney'in üstüne oturduğu kısmı ortalama 20mmyüksekliğindedir. İçine giren kısmı ise 10 ila 18 mm'ye kadar değişmektedir.  Başpare'nin çevresinin çapı ise 40 - 60 mm arasındadır.

   

    Ney'e  başpare takılması için başparenin ney'in üstüne eklenecek kısmı kadar , ney'in üst kısmından kesilme yapılması gerekmektedir. Başpare'yi ney'e girmeden önce kamış'ın üstüne başpare'nin takılırken ney'i çatlatmaması için " parazvane " denilen yüzük şeklindeki halkalar takılmalı, sonra başpare ney'e girmelidir. 

  

    Eğer ney'in üst boğumundaki boyun kısmından az kesilmesi isteniyorsa düşük yükseklikteki başpareler kullanılmaktadır. Eğer Ney'in akordu dikleşmiş ya da tizleşmiş ise başparenin yükseltilmesi gerekir. Ya da biraz daha yüksek başpare kullanılması gerekmektedir.

  

    Başparenin üflendiği  yuvarlak deliğin çapı 15 - 16 - 17 - 18  mm şeklindedir.  Kamışın içine giren kısmın çapı 15 ila 23 mm'ye kadar değişmektedir. Ney kamışı'nın et kalığınlı ise 1,5 ila 2 mm arasında  farklılık gösterilmektedir. Eğer başpare'nin kamışa girecek kısmı girmiyor ve de girmesi için kamış'ın da et kalınlığında payı varsa, kamışın üst kısmının içi hafif hafif traşlanıp inceltilerek başpare  ney'e takılır.

 

    Başpare'nin delik kısmı, yani içine " hazne " denir. Başpare'nin haznesi düz yapıldıktan sonra ovalleştirilerek , seslerin tınısını ve de rahat alınmasını sağlar. Hazne'nin kararında alınması gerekir , gerektiğinde ney' e göre başpare haznesi'nin fazla da alınması gerekebilir. Başpare'nin ağız kısmı da seslerin pürüzlü ve nahoş olmaması için çok ince ve keskin olmamalıdır. Çok kalın da olmamalıdır ki, tiz sesleri kolay almak mümkün olsun..

 

    Başpare yapımında çeşitli malzemeler kullanılmaktadır. Bunlar'ın başında klasik olan ve de gelenek'ten sayılan " manda boynuzu " gelmektedir.  Manda Boynuzu'ndan başpare yapılmak isteniyorsa kuru boynuz kullanılmak zorundadır.  Manda Boynuzu ve de Koç Boynuzu, kullanılması gereken en sağlıklı başpare malzemesidir. Buna biraz daha değerli olan lüks'e tabir ettiğimiz, "Fildişi ,  Gergedan boynuzu, ve de Mors dişini de ekleyebiliriz. Lakin bu maddeler tını olarak Manda Boynuzu'nun yerini tutmamaktadır.

 

    Tını olarak boynuz başpare'ye en yakın olan malzeme,  " derlin " denilen plastik malzemedir. Derlin Başpareler sesi net veren bu malzeme cns tornalar'da  iç hazneleri alınarak seri üretim şeklinde de yapılmakta , uygun maliyet ile temini sağlanmaktadır. Bunların yanı sıra Fiber , Ağaç , Bilardo topu, vb plastik malzemelerden de başpare yapılabilmekte fakat bunlar derlin malzemesi kadar iyi ve net tını sağlayamamaktadır.  Bunların içinde fiber gibi malzemeler kanserojen nitelik taşıdığından dolayı sağlık ve güzel tını için Boynuz başpareler tercih edilmelidir.

 

     Manda Boynuzu başparelere çeşitli malzemeler'in kakılmasıyla ( eklenmesiyle ) farklı kombinasyonlarda başpare çeşitleri elde edilmektedir. Bunlar  ;  Manda Boynuzu'na koç boynuzu kakma başpare , Manda Boynuzu - Kehribar ,   Manda Boynuzu - Ağaç türleri ( kuka , gül vs.. ) gibi başpareler olarak uygulanmaktadır.